W drodze do niepodległości. Kanadyjski przystanek – Obóz Kościuszko w Niagara-on-the-Lake, 1917-1919

Poszukując związków generała Józefa Hallera i dowodzonej przez niego Błękitnej Armii z Poznaniem i Wielkopolską, znajdziemy ich całkiem sporo – zwłaszcza w okresie lat 1919-1920. Zawiłe losy Polaków w okresie I wojny światowej sprawiły, że ci, którzy wcześniej musieli służyć w armii niemieckiej – poprzez niewolę czy dezercję trafili bardzo często w szeregi tworzonej Armii Polskiej we Francji. Wielu z tych, którzy się w niej znaleźli, pochodziło z Wielkopolski.
To przez Wielkopolskę przecież, w kwietniu 1919 roku zaczęły przybywać do Polski pierwsze transporty żołnierzy Błękitnej Armii. Entuzjazm Wielkopolan wobec żołnierzy w błękitnych mundurach był ogromny. Jak wspominał jeden z tych żołnierzy, Artur L. Waldo, tak wyglądały jego pierwsze chwile w Ojczyźnie: “Był to dzień 20 kwietnia 1919 roku.Tu opuściłem wagon i stanąłem na naszej starej polskiej ziemi. Łzy mimo woli do oczu mi napłynęły. Padłem na kolana i jak na relikwii świętej złożyłem pocałunek na tej polskiej ziemi. (…) Na dworcu w Kąkolewie, mimo zimna i nocnej jeszcze pory, powitał nas tłum rodaków. Nieustannie rozlegały się gromkie okrzyki na cześć gen. Hallera i jego wojska.”
W następnych dniach w prasie poznańskiej publikowano liczne informacje o nadjeżdżających kolejnych transportach, które zatrzymywały się na stacjach w Kaliszu, Ostrowie Wielkopolskim czy Skalmierzycach. Wszystko to budowało atmosferę radosnego wyczekiwania i nadziei jaką wiązano z przybyciem wojsk generała Hallera.
Szczególnie uroczysty charakter miało powitanie przybywających w Ostrowie Wielkopolskim. Gen. Józef Haller witany był tam przez przedstawicieli Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej, kompanie honorowe Wojska Wielkopolskiego i licznych mieszkańców miasta. Co ciekawe, z powitania tego zachował się film, który choć niemy, doskonale oddaje nastrój tamtej chwili.
W Poznaniu gen. Józef Haller w 1919 r. gościł przynajmniej trzykrotnie: w czerwcu, w październiku i w grudniu. Każda z tych wizyt – choć odbywała się w różnych okolicznościach, była niezwykle ważna dla poznaniaków; na cześć gen. Józefa Hallera miasto przystrajano sztandarami a ludność cywilna każdorazowo wiwatowała „bohatera spod Kaniowa”. Każdorazowo towarzyszył mu, jako gospodarz, gen. Józef Dowbor Muśnicki, z którym łączyły go dość dobre stosunki; zachowało się kilka ich wspólnych fotografii. W okresie międzywojennym generał Haller przez jakiś czas mieszkał w Poznaniu, a fakt ten upamiętnia tablica pamiątkowa na Domu Tramwajarza przy ul. Słowackiego. Jest też ulica, której patronuje dr Michał Krzyżaniak, dyrektor Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. gen. Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie.