Rys. H. Derwich – wystawa rysunków satyrycznych Henryka Derwicha w setną rocznicę urodzin artysty

Rys. H. Derwich – to podpis towarzyszący (wespół lub na zmianę z kilkoma sygnaturami: HD, H.Derw, Derwich) zde­cydowanej większości rysunków prasowych Henryka Derwicha (23.10.1921-13.10.1983) – znakomitego satyryka, wrażliwego i spostrzegawczego obserwatora otaczającej go rzeczywistości, który przez ponad trzydzieści lat nie tylko bawił mieszkańców Wielkopolski graficznymi komentarzami do życia Pozna­nia i okolic, ale również (czasami mniej, czasami bardziej) dyskretnie edukował ich – zwracał uwagę na to, co dzieje się wokół, zarówno w najbliższym, lokalnym otoczeniu, jak i w skali kraju, a nawet świata. To od jego codziennych komentarzy rysunkowych przez wiele lat poznaniacy zaczynali lekturę lokalnej prasy, a charakterystyczna, przyjazna kreska Derwicha sprzyjała żartom z codziennych bolą­czek Polaków i absurdów peerelowskiej codzienności, zjednując artyście, jego poczuciu humoru i cie­płej, przyjaznej naturze, rzesze fanów.

Derwich (którego biografię można nazwać typową dla jego pokolenia) jako młody chłopak zna­lazł się w wojsku, brał udział w kampanii wrześniowej, trafił na roboty przymusowe do Niemiec, po czym wrócił do kraju, zaliczając ważny etap w obozie przejściowym – w którym opublikował swo­je pierwsze prace. Ożenił się, rozwiódł i ponownie założył rodzinę, by resztę życia spędzić w Pozna­niu, aktywnie współpracując z lokalną prasą, angażując się w różne kampanie społeczne i… prowa­dząc bogate życie towarzyskie. Wszystkie te aspekty jego życia owocowały obrazami bądź rysunkami. Zwłaszcza rysunkami – tysiące miniaturek drukowanych na łamach poznańskiej prasy stanowią kroni­kę życia w stolicy Wielkopolski, są odzwierciedleniem tego wszystkiego, czym interesowali się pozna­niacy (i co ich bezpośrednio dotykało), ukazują przemijające mody oraz uzmysławiają schematyczność ludzkiej egzystencji, jej cykliczne nawroty (pory roku, święta, przyzwyczajenia).

Ale są te rysunki także, a może przede wszystkim, „portretem” samego Derwicha – zdradzającym jego upodobania, zainteresowania, natręctwa, odkrywającym przed czytelnikami ścieżki, którymi chodził, miejsca, w które zaglądał, sytuacje, w których nadstawiał ucha. Zestawione ze sobą, prace te dają możliwość przyjrzenia się artystycznemu rozwojowi Derwicha – od młodzieńczych wprawek, poprzez kształtowanie własnego, charakterystycznego języka, aż po sam koniec…

W 2021 roku przypada setna rocznica urodzin Henryka Derwicha. To doskonały moment, by przypo­mnieć jego twórczość, a poprzez nią spróbować wczuć się w atmosferę minionej (czy aby na pewno minionej?) Polski.

Uroczyste otwarcie wystawy, fot. Joanna Fechner