Dary dla Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu w okresie polonizacji zbiorów(1919-1939)
Zapraszamy serdecznie na wystawę towarzyszącą Międzynarodowemu Kongresowi Nauk Historycznych w Poznaniu
CISH – XXIII KONGRES (ichs2020poznan.pl)
Galeria BUP
22 sierpnia -30 września 2022
Wystawa poświęcona jest ludziom i instytucjom, którzy odpowiedzieli na apel pierwszego dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej dr Edwarda Kuntze i ofiarowali powstającej instytucji swoje zbiory. Kiedy 30 VI 1919 roku władze Uniwersytetu Poznańskiego przejęły Kaiser Wilhelm Bibliothek, księgozbiór liczył około 270.000 woluminów. W przeważającej części był on niemieckojęzyczny. By służył pracownikom i studentom UP należało go uzupełnić o literaturę polską i z innych obszarów językowych. By służył pracownikom i studentom UP należało go uzupełnić o literaturę polską i z innych obszarów językowych. By służył pracownikom i studentom UP należało go uzupełnić o literaturę polską i z innych obszarów językowych.
Zadanie to przekraczało możliwości i siły pracowników Biblioteki. Poważnym problemem były różnice w przepisach, walucie i mentalności mieszkańców trzech zaborów. Władze zwróciły się do społeczeństwa o pomoc. Apel spotkał się z dużym oddźwiękiem. Już w lipcu napłynęły pierwsze dary. Redakcje czasopism przesyłały numery archiwalne jednocześnie zobowiązując się do przesyłania bieżących numerów. Swoje publikacje przysyłały poszczególne ministerstwa a także Sejm. Na apel odpowiedziały liczne Towarzystwa Naukowe, magistraty poszczególnych miast, istniejące już Uniwersytety w Krakowie, Warszawie, Wilnie. Duży dar przesłały też biblioteki: Kórnicka, Biblioteka Krasińskich
Dyrektor E. Kuntze pisał : …W ciągu miesiąca września usunięto wszystko, co przypominało zewnętrznie pruskie czasy. Za tą polonizacją zewnętrznej szaty nie mogła jednak nadążyć polonizacja treści. Jest to zadanie, które dopiero po latach wielkich wysiłków i wkładów będzie mogło być uskutecznione. […] Tak samo długiej i wytrwałej pracy będzie wymagało podniesienie tych zbiorów do poziomu prawdziwej biblioteki naukowej Uniwersytetu…. .
Szczególnego znaczenia nabierają dary pochodzące od prywatnych właścicieli. Warto wymienić dary profesorów m.in.: J. Zolla (książki prawnicze, bibliografia Eistrechera), T. Wierzbowskiego (zbiór książek polskich, historycznych i krytycznoliterackich), B. Ulanowskiego (historia, historia literatury, prawo polskie), A. Jurasza (księgozbiór medyczny), Cz. Znamierowskiego (psychologia, filozofia), T. Cypriana (chemik, prekursor fotografii), J. Rivoli (literatura krajoznawczo-przyrodnicza, beletrystyka), K. Runge (książki z zakresu weterynarii).
Cenne książki podarowali profesorowie Uniwersytetu Poznańskiego: H. Święcicki, Sz. Detloff, Adam Wrzosek. Swoje książki przekazywali też pracownicy Biblioteki.
Zbiory wzbogaciły się też o podarowaną przez Bibliotekę Narodową część księgozbioru Biblioteki Batignolskiej, przekazane przez Ministerstwo książki z likwidowanych szkół przede wszystkim z zaboru rosyjskiego. Książki zakupił także Fundusz Kultury Polskiej, ok. 10.000 tomów w latach 1929-39 zakupiło Towarzystwo Przyjaciół BU gromadzące przede wszystkim pracowników nauki z UP.
Dzięki darczyńcom BUP stała się szybko jedną z wiodących w Polsce i mogła służyć pracownikom i studentom UP a także mieszkańcom Polski zachodniej.
Kurator wystawy: mgr Andrzej Jazdon